نور

امیرالمؤمنین علی علیه السلام: مَن کَلَّفَ بالأدَبِ قَلَّت مَساویهِ

امام علی علیه السلام می فرمایند:

کسی که خود را موظف به رعایت ادب کند، بدیهایش کاستی می گیرد.

غررالحکم، ح۵۰۹۱

قَالَ رسول الله صلی الله علیه و اله و سلم:

مَا مِنْ يَوْمٍ يَمُرُّ إِلَّا وَ الْبَارِي عَزَّ وَ جَلَّ يُنَادِي عَبْدِي مَا أَنْصَفْتَنِي أَذْكُرُكَ وَ تَنْسَى ذِكْرِي وَ أَدْعُوكَ إِلَى عِبَادَتِي وَ تَذْهَبُ إِلَى غَيْرِي وَ أَرْزُقُكَ مِنْ خِزَانَتِي وَ آمُرُكَ لِتَتَصَدَّقَ لِوَجْهِي فَلَا تُطِيعُنِي وَ أَفْتَحُ عَلَيْكَ أَبْوَابَ الرِّزْقِ وَ أَسْتَقْرِضُكَ مِنْ مَالِي فَتَجْبَهُنِي وَ أُذْهِبُ عَنْكَ الْبَلَاءَ وَ أَنْتَ مُعْتَكِفٌ عَلَى فِعْلِ الْخَطَايَا يَا ابْنَ آدَمَ مَا يَكُونُ جَوَابُكَ لِي غَداً إِذَا أَجَبْتَنِي

پيغمبر- صلّى اللَّه عليه و آله- فرمود:

هيچ روزى بر اولاد آدم نمى ‏گذرد مگر اينكه خداوند عزّ و جل مى ‏فرمايد: اى بنده من تو با من به انصاف عمل نمى ‏كنى من تو را ياد مى‏كنم و تو مرا فراموش مى‏نمايى. و تو را به سوى عبادت خود مى ‏خوانم و تو به سوى غير من مى‏روى و روزى مى‏دهم تو را از خزانه خودم و به تو امر مى‏كنم كه براى رضاى من صدقه دهى پس اطاعت مرا نمى‏كنى. و درهاى رزق را به روى تو مى‏ گشايم و از تو قرض مى‏خواهم تو مرا منع مى‏كنى. و بلاها را از تو دفع مى‏كنم و تو بر كارهاى خطا و گناه ثابت مانده‏اى. اى پسر آدم چه جواب به من مى ‏دهى در فرداى قيامت در وقتى كه از تو سؤال كنم و تو بخواهى جواب دهى؟

(إرشاد القلوب إلى الصواب    ج‏1     ص : 49)

قالَ الاْمامُ الباقر - علیه السلام - :
« صِلِهُ الاْرْحامِ تُزَكّی الاْعْمالَ، وَ تُنْمِی الاْمْوالَ، وَ تَدْفَعُ الْبَلْوی، وَ تُیَسِّرُ الْحِسابَ، وَ تُنْسِیءُ فِی الاْجَلِ.»
(تحف العقول، ص 218)

امام محمد باقر - علیه السلام - فرمود:
صله رحم نمودن موجب تزكیه اعمال و عبادات می شود، سبب رشد و بركت در اموال می گردد، بلاها، آفات و گرفتاری ها را دفع و بر طرف می نماید، حساب (قبر و قیامت) را آسان می گرداند و مرگ و أجل (معلّق) را تأخیر می اندازد.

سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام يَقُولُ : مَنْ نَفَّسَ عَنْ مُؤْمِنٍ كُرْبَةً نَفَّسَ اللَّهُ عَنْهُ كُرَبَ الْآخِرَةِ وَ خَرَجَ مِنْ قَبْرِهِ وَ هُوَ ثَلِجُ الْفُؤَادِ وَ مَنْ أَطْعَمَهُ مِنْ جُوعٍ أَطْعَمَهُ اللَّهُ ثِمَارَ الْجَنَّةِ وَ مَنْ سَقَاهُ شَرْبَةَ مَاءٍ سَقَاهُ اللَّهُ مِنَ الرَّحِيقِ الْمَخْتُوم‏

امام صادق علیه السلام می فرمایند:

هر كس اندوهى‏ از دل مؤمنى بردارد خداوند در آخرت براى او اندوهى نگذارد، و او را از قبر با دلى آرام برانگيزد، و هر كس مؤمنى را طعام دهد، خداوند از ميوه ‏هاى بهشت او را بخوراند، و هر كس بجرعه آبى او را سيراب كند، خداوند او را از شربتهاى سر بمهر بهشتى نصيب گرداند.

ثواب الاعمال-ترجمه غفارى، ص: 149

حَدَّثَنَا بَكْرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَبِيبٍ قَالَ حَدَّثَنَا تَمِيمُ بْنُ بُهْلُولٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ سُلَيْمَانَ الْبَصْرِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْفَضْلِ الْهَاشِمِيِّ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- مَنْ يَهْدِ اللَّهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِ وَ مَنْ يُضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ وَلِيًّا مُرْشِداً فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى يُضِلُّ الظَّالِمِينَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَنْ دَارِ كَرَامَتِهِ وَ يَهْدِي أَهْلَ الْإِيمَانِ وَ الْعَمَلِ الصَّالِحِ إِلَى جَنَّتِهِ كَمَا قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ يُضِلُّ اللَّهُ الظَّالِمِينَ وَ يَفْعَلُ اللَّهُ ما يَشاءُ وَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ- إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ يَهْدِيهِمْ رَبُّهُمْ بِإِيمانِهِمْ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهارُ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ- قَالَ فَقُلْتُ فَقَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ ما تَوْفِيقِي إِلَّا بِاللَّهِ وَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ- إِنْ يَنْصُرْكُمُ اللَّهُ فَلا غالِبَ لَكُمْ وَ إِنْ يَخْذُلْكُمْ فَمَنْ ذَا الَّذِي يَنْصُرُكُمْ مِنْ بَعْدِهِ فَقَالَ إِذَا فَعَلَ الْعَبْدُ مَا أَمَرَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنَ الطَّاعَةِ كَانَ فِعْلُهُ وِفْقاً لِأَمْرِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ سُمِّيَ الْعَبْدُ بِهِ مُوَفَّقاً وَ إِذَا أَرَادَ الْعَبْدُ أَنْ يَدْخُلَ فِي شَيْ‏ءٍ مِنْ مَعَاصِي اللَّهِ فَحَالَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى بَيْنَهُ وَ بَيْنَ تِلْكَ الْمَعْصِيَةِ فَتَرَكَهَا كَانَ تَرْكُهُ لَهَا بِتَوْفِيقِ اللَّهِ تَعَالَى وَ مَتَى خُلِّيَ بَيْنَهُ وَ بَيْنَ الْمَعْصِيَةِ فَلَمْ يَحُلْ بَيْنَهُ وَ بَيْنَهَا حَتَّى يَرْتَكِبَهَا فَقَدْ خَذَلَهُ وَ لَمْ يَنْصُرْهُ وَ لَمْ يُوَفِّقْه‏

معاني الأخبار        ص : 20

عبد اللَّه هاشمى گويد: از امام صادق عليه السلام پرسيدم در فرموده خداوند عزّ و جلّ مَنْ يَهْدِ اللَّهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِ وَ مَنْ يُضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ وَلِيًّا مُرْشِداً (هر كسى را خدا راهنمائى كند هدايت شده است و كسى را كه پروردگار بحال خود رهايش كند هرگز سرپرست و ارشادكننده‏ اى براى او نخواهى يافت- كهف:17) منظور از هدايت و ضلالت چيست؟ فرمود: روز قيامت پروردگار ظالمين را از خانه كرامت خود (بهشت) ناكام مى ‏سازد و مؤمنان و نيكان را بسوى بهشت خود راهنمائى كرده و داخل مى‏ كند، چنان كه خود فرموده است: وَ يُضِلُّ اللَّهُ الظَّالِمِينَ وَ يَفْعَلُ اللَّهُ ما يَشاءُ (ولى افراد ستمگر را بخودشان وا مى ‏گذارد و پروردگار هر كارى را بخواهد انجام مى‏ دهد- ابراهيم: 27).و همچنين فرموده است: إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ يَهْدِيهِمْ رَبُّهُمْ بِإِيمانِهِمْ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهارُ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ (ولى كسانى كه ايمان آورده‏ نيكوكار شدند خداوند آنان را به سبب همان ايمانشان به راه بهشت و طريق سعادت راهنمائى مى ‏كند تا از بوستانهاى بهشتى كه نهرها از جلو جايگاهشان روان خواهد بود متنعّم گردند- يونس: 9).
راوى گويد: عرض كردم مراد از «توفيق» در كتاب خداوند عزّ و جلّ:وَ ما تَوْفِيقِي إِلَّا بِاللَّهِ (و براى من در اصلاح كارها يا رسيدن به سر منزل ثواب و صلاح توفيقى نيست مگر به هدايت خداوند- هود: 88). و همچنين «خذلان» در آيه شريفه إِنْ يَنْصُرْكُمُ اللَّهُ فَلا غالِبَ لَكُمْ وَ إِنْ يَخْذُلْكُمْ فَمَنْ ذَا الَّذِي يَنْصُرُكُمْ مِنْ بَعْدِهِ (اگر خداوند شما را يارى دهد «مانند جنگ بدر» پس هيچ كس بر شما چيره نگردد، و اگر شما را به حال خود گذارد «همچون جنگ احد» بعد از آن كيست كه شما را يارى دهد- آل عمران: 16) چيست؟ فرمود: هر گاه بنده ‏اى عمل شايسته ‏اى را كه خدا به او دستور داده انجام داد، اين كردارش مناسب و موافق با فرمان خدا است كه به او بنده موفّق گويند. و هر گاه بخواهد مرتكب گناهى شود پروردگار مانعى ميان بنده و ان معصيت ايجاد مى ‏فرمايد كه در نتيجه، آن را انجام نمى‏ دهد، كه ترك آن معصيت به كمك و مدد خداى تعالى بوده است و اگر ميان او و گناه را واگذارد و حايلى ايجاد نكند، و بنده مرتكب آن گناه گردد، خداوند عزّ و جلّ يارى‏ اش نكرده و موفّقش نگردانده و در نتيجه او را درمانده و بيچاره ساخته است.